«Μαύρη τρύπα» που ξεπερνά τα 94 εκατ. ευρώ παρουσιάζουν οι αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας, με αποτέλεσμα, όχι μόνο να «βυθιστούν» ακόμη περισσότερο στα ελλείμματα οι, έτσι κι αλλιώς, προβληματικές «Οδικές Συγκοινωνίες» (ΟΣΥ), αλλά να υπάρχει κίνδυνος να επιστρέψουν σε ελλειμματική λειτουργία και οι «Σταθερές Συγκοινωνίες» (ΣΤΑΣΥ), οι οποίες από το 2012 και μέχρι και το 2014 είχαν πλεονασματικούς ισολογισμούς, σύμφωνα με την «Ημερησία».Η αύξηση του ΦΠΑ από το 13% στο 23% στα εισιτήρια, οι δωρεάν μετακινήσεις όλων των επιβατών για δύο εβδομάδες τον Ιούλιο με τα capital controls, η δωρεάν μετακίνηση των ανέργων, αλλά και τα χρέη των υπουργείων προς τους συγκοινωνιακούς φορείς εκτόξευσαν τα ελλείμματα των δύο φορέων, οι οποίοι εκπέμπουν SOS, όχι μόνο για να συνεχίσουν να πληρώνουν τους μισθούς των εργαζομένων, αλλά και για μπορούν να λειτουργούν, κυρίως η ΟΣΥ.
Την ίδια στιγμή οι αστικές συγκοινωνίες έχουν μπει στο στόχαστρο και των Θεσμών, λόγω της απώλειας εσόδων που παρουσίασαν από τις αρχές του 2015, ως απόρροια της μείωσης των εισιτηρίων και η οποία φαίνεται ότι αγγίζει το 10% στα συνολικά έσοδα.
Όλα τα παραπάνω παρουσιάζουν μια εικόνα διόλου ελκυστική για τη δημόσια συγκοινωνία της Αττικής, που χρησιμοποιείται καθημερινά από περισσότερους από 2,2 εκατ. επιβάτες, ανάμεσα στους οποίους και οι ξένοι τουρίστες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η οικονομική κατάσταση των δύο συγκοινωνιακών φορέων έχει επηρεαστεί σημαντικά από τα εξής:
-Την αύξηση του ΦΠΑ από το 13% στο 23% από τις 20 Ιουλίου. Το κόστος από αυτή την αύξηση υπολογίζεται στα 10 εκατ. ευρώ για το 5μηνο Αυγούστου – Δεκεμβρίου.
Και αυτό γιατί τα έσοδα και των δύο συγκοινωνιακών φορέων για όλο τον χρόνο αγγίζουν τα 240 εκατ. ευρώ, οπότε για κάθε μήνα ο καθένας από τους δύο φορείς θα έχει απώλεια που ξεπερνά το 1 εκατ. ευρώ.
-Τη δωρεάν μεταφορά των ανέργων. Το μέτρο με βάση τους υπολογισμούς της πρώην ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών για το 2015 θα διαμορφωθεί στα 30 εκατ. ευρώ.
Τη δωρεάν μετακίνηση των επιβατών για δύο εβδομάδες με το κλείσιμο των τραπεζών και την έναρξη των μέτρων των capital controls, που «κόστισε» στις αστικές συγκοινωνίες πάνω από 10 εκατ. ευρώ.
Το κόστος που αναλογεί για κάθε φορέα είναι 5 εκατ. ευρώ. Αν σκεφτεί κανείς ότι η κερδοφορία της ΣΤΑΣΥ ήταν 5 εκατ. ευρώ το 2014, αυτό σημαίνει ότι μέσα σε δύο εβδομάδες εξανεμίστηκε η κερδοφορία της εταιρείας.
Σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις του πρώην αναπληρωτή υπουργού Υποδομών πρόκειται για κονδύλια, τα οποία θα «καλύπτονταν» από την αλλαγή του τρόπου τιμολόγησης των εισιτηρίων, η οποία και θα αποφασιζόταν σε συνεργασία με τις διοικήσεις των Οργανισμών και ομάδα Συγκοινωνιολόγων, χωρίς, όμως, όπως χαρακτηριστικά είχε πει οριζόντιες πολιτικές. Ωστόσο, αν και πέρασαν δύο μήνες, καμία απόφαση δεν ελήφθη για την αναπροσαρμογή των εισιτηρίων.
Τα χρέη των υπουργείων που αγγίζουν τα 20 εκατ. ευρώ. Μεγαλύτεροι «οφειλέτες» είναι τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Παιδείας που αν και έχουν εγγράψει στον προϋπολογισμό τους για το 2015 κονδύλια, δεν τα έχουν αποδώσει στους συγκοινωνιακούς φορείς.
Συγκεκριμένα από τα 21,5 εκατ. ευρώ που «κοστίζει» η μεταφορά με μειωμένο εισιτήρια στρατιωτών και στρατιωτικών και φοιτητών – μαθητών, τα δύο υπουργεία έχουν αποδώσει 1 εκατ. ευρώ στην ΣΤΑΣΥ και 1 εκατ. ευρώ στην ΟΣΥ.
Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί και η απώλεια περίπου 24 εκατ. ευρώ από τη μείωση των εισιτηρίων από το 1,40 ευρώ στο 1,20 ευρώ που μείωσε συνολικά 10% τα έσοδα των δύο εταιρειών.
Το σκεπτικό πίσω από τον περιορισμό του κόστους μετακίνησης για τον επιβάτη τον Σεπτέμβριο του 2014 ήταν ότι θα ακολουθούνταν από αυτόματη αύξηση της επιβατικής κίνησης, άρα ενίσχυση των εσόδων. Ωστόσο, η πολιτική αστάθεια και η υψηλή ανεργία δεν οδήγησαν περισσότερους επιβάτες στις συγκοινωνίες, με αποτέλεσμα να έχουν επιβαρυνθεί σημαντικά τα οικονομικά των εταιρειών.
Απώλεια εσόδων επέφερε και η μείωση των ελέγχων που γίνονταν στις αστικές συγκοινωνίες από μη ελεγκτές (π.χ. από οδηγούς λεωφορείων), οι οποίοι ελάμβαναν ως αμοιβή ποσοστό του προστίμου, καθώς και από τις διαγραφές των διοικητικών προστίμων για τους ανέργους εγγεγραμμένους στα μητρώα του ΟΑΕΔ, που προέβλεπε νομοθετική ρύθμιση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Αναπροσαρμογή εισιτηρίων
Οι απώλειες εσόδων και οι επιπτώσεις στα οικονομικά των συγκοινωνιακών φορέων, τους έβαλαν στο στόχαστρο και των θεσμών. Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι πέρα από την αύξηση του ΦΠΑ, η προηγούμενη κυβέρνηση είχε δεσμευτεί προς τους θεσμούς ότι με τη μείωση των εισιτηρίων που εφαρμόστηκε το Σεπτέμβριο του 2014 θα υπήρχε αύξηση των εσόδων από τη μείωση της λαθρεπιβίβασης και θετική επίπτωση στα οικονομικά των δύο εταιρειών ΣΤΑΣΥ και ΟΣΥ.
Ωστόσο, αν και οι πωλήσεις των καρτών εκτοξεύθηκαν, τα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών για το 2015 θα είναι επιβαρημένα, μιας και οι περικοπές δαπανών και στις δύο εταιρείες δεν μπορούν να «καλύψουν» τις μεγάλες απώλειες στα έσοδα από τις πωλήσεις εισιτηρίων.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι πριν να γίνουν δεκτές οι μειώσεις στα εισιτήρια η δανειακή σύμβαση προέβλεπε αυξήσεις οι οποίες άγγιζαν το 25% τόσο για τα εισιτήρια των ΜΜΜ όσο και για τα εισιτήρια του ΟΣΕ.
Μάλιστα η πρόταση που είχε υιοθετηθεί ήταν από την αρχή του 2013 το ενιαίο εισιτήριο (για όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς και διάρκειας τότε 90 λεπτών και όχι 70 λεπτών που είναι σήμερα) να κοστίζει 1,75- 1,80 ευρώ από 1,40 ευρώ που ήταν. Ανάλογες αυξήσεις θα εφαρμοζόταν και στα εισιτήρια του προαστιακού σιδηρόδρομου και των τρένων του ΟΣΕ.
Ωστόσο, η καλή πορεία στα οικονομικά των εταιρειών, που έδειχνε προοπτικές για μείωση των ελλειμμάτων της ΟΣΥ και διατήρηση των πλεονασμάτων στη ΣΤΑΣΥ, είχε οδηγήσει στη χρονική μετάθεση της αύξησης αυτής και μάλιστα τον Σεπτέμβριο του 2014 αποφασίστηκε και η μείωση του ενιαίου εισιτήριου από το 1,40 στο 1,20 ευρώ (με μείωση του χρόνου από τα 90 λεπτά στα 70).
Όλα αυτά βέβαια με την προϋπόθεση ότι θα συνεχιστεί η καλή πορεία των οικονομικών αποτελεσμάτων της ΟΣΥ και της ΣΤΑΣΥ ώστε να μειωθεί το ποσό της ετήσιας επιδότησης που για την ΟΣΥ αναμένεται φέτος να διαμορφωθεί στα 80 εκατ. ευρώ. Στελέχη των εταιρειών δεν αποκλείουν οι θεσμοί να ζητήσουν την εφαρμογή αυτού του σεναρίου, οπότε η επιβάρυνση των επιβατών θα εκτοξευθεί σε πάνω από 30%!
Οι κόντρες
Η άσχημη οικονομική κατάσταση των συγκοινωνιακών φορέων έχει φέρει και… γκρίνιες, με τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Υποδομών κ. Χ. Σπίρτζη να κάνει ευθεία επίθεση κατά του διευθύνοντος συμβούλου του ΟΑΣΑ κ. Δ. Δημητριάδη.
Με αφορμή τις προτάσεις της διοίκησης του ΟΑΣΑ στους θεσμούς ο κ. Σπίρτζης έκανε λόγο για «κουκουλουφόρους» που συνεργάζονταν κάτω από το τραπέζι με τους δανειστές. «Κάποιοι πρόθυμοι» τόνισε – «έσπευσαν να δώσουν τις προτάσεις τους στην τρόικα. Μόνο που αυτή τη φορά δεν ήταν φορείς που εκπροσωπούσαν τα συμφέροντά τους, αλλά κάποιοι είχαν διακριτές θέσεις στο Δημόσιο και προέρχονταν από την προηγούμενη κυβέρνηση».
