Κατατέθηκε αργά χθες το βράδυ στη Βουλή, το νομοσχέδιο με τον τίτλο «Δημόσιες υπεραστικές οδικές μεταφορές επιβατών - Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών και άλλες διατάξεις», βάσει του οποίου προβλέπεται η πλήρης απελευθέρωση των ΚΤΕΛ.
Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο του Υπουργείου Υποδομών, επέρχονται, όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, σημαντικές μεταρρυθμίσεις στον σχεδιασμό, την οργάνωση, τις διαδικασίες ανάθεσης, και την παροχή των δημοσίων υπεραστικών οδικών μεταφορών της χώρας. Οι αλλαγές που θεσπίζονται προσαρμόζουν το θεσμικό πλαίσιο των υπεραστικών στις διατάξεις του Κανονισμού της ΕΕ 1370, σύμφωνα με τον οποίο ως τον Δεκέμβριο του 2019 θα πρέπει να έχει γίνει η εναρμόνιση με τις διαδικασίες του Κανονισμού, δηλαδή απελευθέρωση της αγοράς των ΚΤΕΛ.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, θα επιτρέπεται οι φορείς να επιλέγουν ελεύθερα την εταιρική μορφή οργάνωσης των σχετικών επιχειρήσεων, με την πρόθεση να δημιουργηθούν οικονομικώς βιώσιμα εταιρικά σχήματα, σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς.
Συγκεκριμένα, προβλέπονται τρεις κατηγορίες γραμμών:Οι γραμμές αποκλειστικού έργου, δηλαδή εκείνες στις οποίες ο ανάδοχος εξασφαλίζει την αποκλειστικότητα εκτέλεσης έργου στις συγκεκριμένες γραμμές χωρίς ανταγωνισμό. Εδώ, ο ανάδοχος αναλαμβάνει κατ' αποκλειστικότητα να εκτελεί το έργο, χωρίς ανταγωνισμό, σε όλες τις υπεραστικές γραμμές μιας γεωγραφικής ενότητας, που αποτελούν ένα δίκτυο γραμμών, κατόπιν δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού.
Οι άγονες γραμμές, δηλαδή εκείνες για τις οποίες ο ανάδοχος εξασφαλίζει την αποκλειστικότητα εκτέλεσης έργου και ταυτόχρονα -λόγω μικρού οικονομικού ενδιαφέροντος- και επιδότηση (αποζημίωση). Στην κατηγορία αυτή, όπου το οικονομικό ενδιαφέρον είναι πιο μειωμένο, προβλέπεται για τον ανάδοχο και αποκλειστικό δικαίωμα και αποζημίωση (επιδότηση) ταυτόχρονα, κατόπιν δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού, στα πρότυπα της αεροπλοΐας. Σε αυτήν εμπίπτουν και πολλές νησιωτικές περιοχές.
Και τέλος, οι γραμμές ελεύθερης επιλογής. Στην τρίτη κατηγορία εμπίπτουν οι γραμμές μεγάλου εμπορικού ενδιαφέροντος, όπου, οποιοσδήποτε τηρεί τις προϋποθέσεις, θα μπορεί να εκτελεί δρομολόγια ή να προτείνει και να εκτελεί νέα δρομολόγια, αρκεί να μην προκαλεί αθέμιτο ανταγωνισμό στις λοιπές γραμμές.
Σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή του νέου συστήματος υπεραστικών επιβατικών μεταφορών θα διαδραματίζει η ανεξάρτητη Αρχή «Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών (ΡΑΕΜ)», η οποία θα καθορίζει τις γραμμές του δικτύου των δημοσίων υπεραστικών μεταφορών επιβατών που θα επιδοτούνται, αλλά και το ποσό με το οποίο θα επιχορηγούνται. Πιο συγκεκριμένα, οι αρμοδιότητες της Αρχής θα είναι:
- Λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις των περιφερειών, θα καθορίζει τις γραμμές του δικτύου των δημόσιων υπεραστικών μεταφορών επιβατών.
- Θα αποφασίζει για τη χορήγηση αποκλειστικών δικαιωμάτων εκμετάλλευσης ή και επιδότησης.
- Θα ορίζει τους γενικούς κανόνες διενέργειας των διαγωνισμών.
- Θα θέτει τους γενικούς όρους των συμβάσεων με τους αναδόχους και θα παρακολουθεί την εκτέλεσή τους.
- Θα καθορίζει το ανώτατο όριο χρέωσης των επιβατών και το ύψος της εκάστοτε επιδότησης από το Δημόσιο.
- Θα χορηγεί τις άδειες των γραμμών «ελεύθερης επιλογής» και θα καθορίζει τους όρους λειτουργίας τους, και τέλος θα καθορίζει τους γενικούς κανόνες για τις απευθείας αναθέσεις υπεραστικών μεταφορών επιβατών, καθώς και τους βασικούς όρους των σχετικών συμβάσεων.
Τέλος, σε ό,τι αφορά τη διάρκεια συμβάσεων ανάθεσης αυτές έχουν περιορισμένη χρονική διάρκεια που δεν μπορεί να είναι μικρότερη των οκτώ ετών και να υπερβαίνει τα δέκα έτη. Ωστόσο, με απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής θεσπίζονται κανόνες για τα επιμέρους κριτήρια, με βάση τα οποία, είναι δυνατή η πρόβλεψη για παράταση του συμβατικού χρόνου διάρκειας των συμβάσεων με τους αναδόχους μέχρι του 50% του συμβατικά ορισμένου χρόνου.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, θα επιτρέπεται οι φορείς να επιλέγουν ελεύθερα την εταιρική μορφή οργάνωσης των σχετικών επιχειρήσεων, με την πρόθεση να δημιουργηθούν οικονομικώς βιώσιμα εταιρικά σχήματα, σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς.
Συγκεκριμένα, προβλέπονται τρεις κατηγορίες γραμμών:Οι γραμμές αποκλειστικού έργου, δηλαδή εκείνες στις οποίες ο ανάδοχος εξασφαλίζει την αποκλειστικότητα εκτέλεσης έργου στις συγκεκριμένες γραμμές χωρίς ανταγωνισμό. Εδώ, ο ανάδοχος αναλαμβάνει κατ' αποκλειστικότητα να εκτελεί το έργο, χωρίς ανταγωνισμό, σε όλες τις υπεραστικές γραμμές μιας γεωγραφικής ενότητας, που αποτελούν ένα δίκτυο γραμμών, κατόπιν δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού.
Και τέλος, οι γραμμές ελεύθερης επιλογής. Στην τρίτη κατηγορία εμπίπτουν οι γραμμές μεγάλου εμπορικού ενδιαφέροντος, όπου, οποιοσδήποτε τηρεί τις προϋποθέσεις, θα μπορεί να εκτελεί δρομολόγια ή να προτείνει και να εκτελεί νέα δρομολόγια, αρκεί να μην προκαλεί αθέμιτο ανταγωνισμό στις λοιπές γραμμές.
Σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή του νέου συστήματος υπεραστικών επιβατικών μεταφορών θα διαδραματίζει η ανεξάρτητη Αρχή «Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών (ΡΑΕΜ)», η οποία θα καθορίζει τις γραμμές του δικτύου των δημοσίων υπεραστικών μεταφορών επιβατών που θα επιδοτούνται, αλλά και το ποσό με το οποίο θα επιχορηγούνται. Πιο συγκεκριμένα, οι αρμοδιότητες της Αρχής θα είναι:
- Λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις των περιφερειών, θα καθορίζει τις γραμμές του δικτύου των δημόσιων υπεραστικών μεταφορών επιβατών.
- Θα αποφασίζει για τη χορήγηση αποκλειστικών δικαιωμάτων εκμετάλλευσης ή και επιδότησης.
- Θα ορίζει τους γενικούς κανόνες διενέργειας των διαγωνισμών.
- Θα θέτει τους γενικούς όρους των συμβάσεων με τους αναδόχους και θα παρακολουθεί την εκτέλεσή τους.
- Θα καθορίζει το ανώτατο όριο χρέωσης των επιβατών και το ύψος της εκάστοτε επιδότησης από το Δημόσιο.
- Θα χορηγεί τις άδειες των γραμμών «ελεύθερης επιλογής» και θα καθορίζει τους όρους λειτουργίας τους, και τέλος θα καθορίζει τους γενικούς κανόνες για τις απευθείας αναθέσεις υπεραστικών μεταφορών επιβατών, καθώς και τους βασικούς όρους των σχετικών συμβάσεων.
Τέλος, σε ό,τι αφορά τη διάρκεια συμβάσεων ανάθεσης αυτές έχουν περιορισμένη χρονική διάρκεια που δεν μπορεί να είναι μικρότερη των οκτώ ετών και να υπερβαίνει τα δέκα έτη. Ωστόσο, με απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής θεσπίζονται κανόνες για τα επιμέρους κριτήρια, με βάση τα οποία, είναι δυνατή η πρόβλεψη για παράταση του συμβατικού χρόνου διάρκειας των συμβάσεων με τους αναδόχους μέχρι του 50% του συμβατικά ορισμένου χρόνου.
