Δραματικές είναι οι επιπτώσεις της κρίσης στις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας. Από το 2009 και έπειτα, σχεδόν 1 στους 4 επιβάτες εγκατέλειψε τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Του Φώτη Φωτεινού
Τα μεγέθη σοκάρουν: Ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΟΑΣΑ, απώλεσε πέρσι το 33,2% της επιβατικής του κίνησης, σε σχέση με το 2009.
Αντίστοιχα, τα τρόλεϊ το 29,7%, τα λεωφορεία το 26,5% και το Τραμ το 23,2%. Ακόμα και το Μετρό, το «διαμάντι» των συγκοινωνιών, παρά την επέκταση του δικτύου του, γνώρισε συρρίκνωση επιβιβάσεων κατά 11,67%, σε σχέση με το 2009.
Σύμφωνα με συγκοινωνιολόγους, οι αιτίες είναι προφανείς και έχουν να κάνουν, κυρίως, με την πτώση των μετακινήσεων. Ειδικότερα, οι παράγοντες που διογκώνουν την πτώση των χρηστών των μέσων μαζικής μεταφοράς είναι οι ακόλουθοι:
1. Μείωση διαθέσιμου εισοδήματος. Σύμφωνα με αναλυτές, η μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος έχει φτάσει, κατά μέσον όρο, το 35%, σε σχέση με το 2009.
2. Εκτόξευση της ανεργίας. Η Ελλάδα κατέχει το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας στην Ευρωζώνη, με ποσοστό 27,3%.
3. Αλλαγές και μειώσεις στα δρομολόγια λεωφορείων και τρόλεϊ, σε συνδυασμό με την αύξηση του ενιαίου εισιτηρίου στο 1,4 ευρώ, το οποίο, το 2008, ανερχόταν στο 0,8 ευρώ. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, υλοποιήθηκαν 600 προσωρινές και 300 μόνιμες τροποποιήσεις υφιστάμενων γραμμών λεωφορείων και τρόλεϊ.
Οι τροποποιήσεις αυτές, σε κάποιες περιπτώσεις, οδήγησαν σε νέες γραμμές, αλλά κυρίως επέφεραν συγχωνεύσεις γραμμών, άρα περιορισμό των προσφερόμενων θέσεων και, δυστυχώς, μεγαλύτερη αναμονή στις στάσεις.
Σωρευτικά, ο όμιλος ΟΑΣΑ, δηλαδή Μετρό, Τραμ, Ηλεκτρικός, λεωφορεία και τρόλεϊ, διακίνησε, το 2013, 642,10 εκατ. επιβάτες (επιβιβάσεις), έναντι 851,10 εκατ. το 2009,όπερ και σημαίνει πτώση 24,55%.
Αισιόδοξα μηνύματα από τα μέσα του 2013
Ωστόσο, στελέχη του ΟΑΣΑ υποστηρίζουν ότι τα χειρότερα πέρασαν για τις αστικές συγκοινωνίες, υπογραμμίζοντας ότι από τον Ιούλιο του 2013 και μετά υπήρξε ανάσχεση της πτώσης.
Για κάθε μήνα από τον Ιούλιο (με εξαίρεση τον Οκτώβριο) έως και σήμερα οι πωλήσεις καρτών και εισιτηρίων είναι αυξημένες, σε σχέση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους.
Γενικά, σύμφωνα με τα ίδια στελέχη, η κίνηση με τα μέσα μεταφοράς αυξάνεται το τελευταίο διάστημα, κάτι το οποίο θα αποτυπωθεί, εκτός των άλλων, στο δίκτυο των τρόλεϊ, των οποίων οι περισσότερες γραμμές διασχίζουν το κέντρο.
Αύξηση, επίσης, έχουν και οι γραμμές 2 και 3 του Μετρό, λόγω των νέων επεκτάσεων, του 2013, σε Αγία Μαρίνα, Ελληνικό και Ανθούπολη.
Επίσης, στελέχη του ΟΑΣΑ επισημαίνουν ότι, από τον Σεπτέμβριο, οπότε θα ισχύσει η νέα τιμολογιακή πολιτική, η κατάσταση θα βελτιωθεί σημαντικά.
Ως γνωστόν, σε 1 μήνα περίπου το ενιαίο εισιτήριο θα μειωθεί στο 1,2 ευρώ, από 1,4 που είναι σήμερα (θα ισχύει για 70 λεπτά και όχι 90) και η μηνιαία κάρτα στα 30 ευρώ, από 45 ευρώ σήμερα, οπότε ο χρήστης των μέσων μαζικής μεταφοράς θα μπορεί να απολαμβάνει απεριόριστες ημερήσιες μετακινήσεις με 1 ευρώ.
Δυστυχώς, το συγκοινωνιακό έργο συρρικνώνεται
Οπως είναι φυσικό, η μείωση επιβατών δεν έχει να κάνει μόνο με την καθαυτή πτώση των μετακινήσεων των πολιτών, αλλά και με το συρρικνούμενο συγκοινωνιακό έργο, εξαιτίας των μνημονιακών υποχρεώσεων για «οικονομική εξυγίανση» των ΜΜΜ. Με εξαίρεση το Μετρό, το οποίο επεκτείνεται, όλα τα άλλα μέσα πραγματοποιούν λιγότερα οχηματοχιλιόμετρα.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΟΑΣΑ, λεωφορεία και τρόλεϊ παρήγαγαν πέρσι, σε σχέση με το 2009, λιγότερα οχηματοχιλιόμετρα κατά 24,8% και 21,9% αντίστοιχα.
Δυστυχώς, το έργο των λεωφορείων, το μέσο με τις περισσότερες επιβιβάσεις, ολοένα και συρρικνώνεται. Από τα στοιχεία που συγκέντρωσε η «Ε», προκύπτει ότι από 1.660 λεωφορεία που κυκλοφορούσαν ημερησίως τις ώρες αιχμής (π.χ., 10 το πρωί) το 2010, σήμερα έχουν μειωθεί στα 1.230. Μάλιστα, περίπου 820, παρ' όλο που είναι ενεργά, είναι ακινητοποιημένα, εξ αιτίας της έλλειψης οδηγών!
Τι σημαίνει αυτό; Ενώ θεωρητικά θα μπορούσαν να βγουν έως και 2.050 λεωφορεία ημερησίως, στους δρόμους κυκλοφορούν μόλις 1.230. «Θύμα» ο επιβάτης, αφού επιμηκύνεται ο μέσος όρος αναμονής στη στάση, ο οποίος (σε κάποιες περιπτώσεις) μπορεί να φτάσει και τα 40 λεπτά.
Δυσάρεστα μηνύματα και από τον Ηλεκτρικό. Ολοι έχουν παρατηρήσει ότι, το τελευταίο διάστημα, οι συρμοί περνάνε κάθε 7-10 λεπτά. Πριν από μερικά χρόνια, για παράδειγμα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, ο Ηλεκτρικός είχε ανταποκρίσεις κάθε 3,5 λεπτά. Μάλιστα, ενώ παλαιότερα ο συρμός είχε έξι βαγόνια, σήμερα έχει πέντε.
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά, πέρα από το γεγονός ότι το καλοκαίρι, ελέω των αδειών προσωπικού, το έργο μειώνεται; Γιατί ο Ηλεκτρικός έχει λιγότερους διαθέσιμους συρμούς, εξ αιτίας εμπλοκής με τη Siemens.
Η εταιρεία «Σταθερές Συγκοινωνίες» δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τη δικαστική διαμάχη με τη γερμανική εταιρεία για κάποια ανταλλακτικά, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να αποστείλει για συντήρηση κάποιους συρμούς στο εξωτερικό.
Οπως καταγγέλλουν εργαζόμενοι των πρώην ΗΣΑΠ, «παλαιότερα είχαμε 31 συρμούς την ώρα στη γραμμή και σήμερα το πολύ 20, με αποτέλεσμα την ταλαιπωρία του επιβατικού κοινού».
